Skip links

Preventieadviseur psychosociale aspecten

Als preventieadviseur psychosociale aspecten ben je gespecialiseerd in psychosociale problemen op de werkvloer, waar zowel de werknemer als de werkgever mee geconfronteerd kunnen worden. Je bent gebonden aan het beroepsgeheim en behandelt formele en informele verzoeken in alle vertrouwelijkheid, neutraliteit en onpartijdigheid. Jouw ultieme doel? Bijdragen tot het welzijn op het werk. 

Omschrijving

Een burn-out, een langdurige ziekte, grensoverschrijdend gedrag op het werk … Ook in een professionele omgeving loeren tal van psychosociale risico’s om de hoek. Preventie is dus geen overbodige luxe. Als preventieadviseur psychosociale aspecten is het jouw taak om die preventie en sensibilisering in goede banen te leiden. Je pakt elk psychosociaal risico op de werkvloer aan.

Wat moet ik precies onder ‘psychosociale risico’s’ verstaan? 

Psychosociale risico’s doen zich voor wanneer werknemers psychisch en soms ook fysiek gevaar lopen door blootstelling aan factoren die verband houden met het werk en de werkomgeving. 

De Codex over het welzijn op het werk legt vijf mogelijke oorzaken van psychosociale risico’s vast: 

  • de arbeidsorganisatie 
  • de arbeidsinhoud 
  • de arbeidsvoorwaarden 
  • de arbeidsomstandighedende interpersoonlijke relaties op het werk 

De rol van de preventieadviseur psychosociale aspecten is van groot belang binnen elke professionele structuur (zowel publiek als privaat, ongeacht het aantal medewerkers), om te waken over de gezondheid en het welzijn op het werk. 

Elke werkgever moet beschikken over een preventieadviseur psychosociale aspecten. De FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg geeft aan: “[De preventieadviseur psychosociale aspecten] maakt deel uit van hetzij de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk van de onderneming, hetzij de externe dienst waarbij de onderneming is aangesloten.” 

De taken van de preventieadviseur psychosociale aspecten 

Als preventieadviseur psychosociale aspecten ga je zowel op collectief als op individueel niveau te werk. Wanneer werknemers aangeven dat ze het slachtoffer zijn van geweld of pesterijen op het werk, wanneer zij vroege tekenen vertonen van onbehagen op het werk of wanneer zij worden blootgesteld aan psychosociale risico’s met mogelijk negatieve arbeidsomstandigheden tot gevolg, stelt de wet dat zij een formele of informele interventie kunnen aanvragen bij de preventieadviseur psychosociale aspecten. De verwerking van die verzoeken is een taak voor de preventieadviseur psychosociale aspecten. 

Hier volgt in detail het interventiegebied van de preventieadviseur psychosociale aspecten: 

  • Een luisterend oor bieden, informatie verschaffen en advies verlenen aan werknemers, om een oplossing te vinden voor hun probleemsituatie. De behandeling van de verzoeken tot informele psychosociale interventie van de werknemers, onder meer door middel van gesprekken, interventies bij een andere persoon van de onderneming en de verzoening. De preventieadviseur neemt een bemiddelingsrol op zich. 
  • De preventieadviseur verwerkt de formele verzoeken tot psychosociale interventie van de werknemers, in verband met psychosociale risico’s, geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk. In dat geval onderzoekt en analyseert de preventieadviseur de context. 
  • In specifieke gevallen van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag kan de adviseur een beroep doen op de inspectie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk. 
  • De adviseur staat de werkgever bij in het maken van de risicoanalyse a priori en geeft advies over preventiemaatregelen die voortvloeien uit die analyse. 
  • De adviseur staat ook de werkgever bij in de evaluatie van de preventiemaatregelen. 
  • De adviseur helpt de werkgever bij de risicoanalyse van een specifieke arbeidssituatie en geeft advies over de preventiemaatregelen die eruit voortvloeien. 

Over welke persoonlijke eigenschappen moet ik beschikken?

Als preventieadviseur psychosociale aspecten moet je op de hoogte zijn van de bij wet vastgelegde aspecten van welzijn op het werk en moet je je professionele kennis en vaardigheden onderhouden en continu bijschaven. Ook enkele persoonlijke eigenschappen dringen zich op:

  • georganiseerd te werk gaan;
  • zorgvuldig te werk gaan;
  • over uitstekende relationele vaardigheden beschikken;
  • een luisterend oor kunnen bieden;
  • over een analytische blik en geest beschikken;
  • kritisch ingesteld zijn;
  • over goede communicatievaardigheden beschikken;
  • zelfstandig kunnen werken;
  • goed kunnen samenwerken met anderen;
  • assertief en betrouwbaar zijn;
  • oplossingsgericht zijn.

Opleiding

Om preventieadviseur psychosociale aspecten te worden, moet je aan drie voorwaarden voldoen: houder zijn van een universitair einddiploma of een einddiploma hoger onderwijs van universitair niveau, een specialisatiemodule psychosociale aspecten van het werk met succes afgerond hebben en minstens vijf jaar pertinente praktijkervaring hebben.

Hier volgen de drie voorwaarden meer in detail: 

  • Houder zijn van een universitair einddiploma of een einddiploma hoger onderwijs op universitair niveau waarvan het curriculum een aanzienlijk deel psychologie en sociologie bevat (bijvoorbeeld: master in de psychologie, master in de sociologie, master in de criminologie, master in de arbeidswetenschappen, …) en bovendien reeds beschikken over een eerste specialisatie in de domeinen arbeid en organisatie; 
  • een multidisciplinaire basisopleiding en een specialisatiemodule psychosociale aspecten van het werk met vrucht beëindigd hebben. De multidisciplinaire basisvorming is een vorming van minimaal 120 uur, gespreid over één jaar.  De specialisatiemodule psychosociale aspecten van het werk, bedraagt minimaal 280 uur, gespreid over één of twee jaar en wordt gevolgd bij een universiteit of hogeschool; 
  • het bewijs leveren van 5 jaar nuttige praktische ervaring in het domein van de psychosociale aspecten van het werk. Deze ervaring kan verworven worden onder de verantwoordelijkheid van een preventieadviseur psychosociale aspecten. 

Als preventieadviseur ben je bovendien verplicht om continue bijscholing te volgen. 

Carrièremogelijkheden

Werkgevers zijn verplicht een preventieadviseur psychosociale aspecten aan te stellen. De werkgevers die minder dan 50 werknemers tewerkstellen, moeten een beroep doen op een preventieadviseur psychosociale aspecten van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. De werkgever die meer dan 50 werknemers tewerkstelt beslist, na voorafgaand advies van het Comité, of de opdrachten van de preventieadviseur psychosociale aspecten zullen worden uitgevoerd door een preventieadviseur van de interne dienst, dan wel of hij een beroep doet op een externe dienst. 

Indien de werkgever beslist om een beroep te doen op een interne preventieadviseur psychosociale aspecten, moet hij het voorafgaand akkoord bekomen van het geheel van de werknemersvertegenwoordigers in het Comité over de aanduiding van deze preventieadviseur. 

Indien de werkgever beslist om een beroep te doen op een externe dienst, neemt het aantal opdrachten van de dienst waarbij hij reeds aangesloten is toe of moet hij zich aansluiten bij een dergelijke dienst. De keuze van de preventieadviseur psychosociale aspecten gebeurt door de bestuursorganen van de externe dienst. 

Goed om te weten: de preventieadviseur psychosociale aspecten die binnen de onderneming of instelling werd aangeduid, mag niet tegelijkertijd de functie van preventieadviseur-arbeidsarts uitoefenen in deze onderneming of instelling. De preventieadviseur psychosociale aspecten mag geen deel uitmaken van het leidinggevend personeel, mag geen werkgevers- of personeelsvertegenwoordiger zijn in de ondernemingsraad of het Comité, en mag zich niet kandidaat stellen voor sociale verkiezingen.