Skip links

Verpleegkundige

Belangrijk en zinvol … Een job als verpleegkundige biedt mooie vooruitzichten. We vertellen je graag alles over deze mensgerichte job, van de opleidingen die je kunt volgen en de zorghandelingen waar je voor instaat, tot het loon, het wettelijk kader, de tewerkstellingsvooruitzichten en de carrièremogelijkheden. 

Omschrijving

België telde in 2020 202.513 verpleegkundigen (VTE), volgens een verslag van de FOD Volksgezondheid. Dat blijkt lang niet voldoende, en de vraag naar werkkrachten is groot. Vorig jaar nog klasseerde de Waalse dienst voor arbeidsbemiddeling het beroep van algemeen verpleegkundige onder de knelpuntberoepen. Toch speel je als verpleegkundige een steeds crucialere rol in onze samenleving. Daar is de toenemende vraag naar verpleegkundigen in het licht van de vergrijzing van de bevolking en de stijging van het aantal personen met chronische en complexe aandoeningen hét bewijs van.

Het beroep vindt weet maar weinig werknemers en studerende jongeren te bekoren, hoewel het om een job gaat die er echt toe doet. Een algemeen verpleegkundige mag medische zorg verstrekken op voorschrift, autonoom en/of in samenwerking met een arts, verpleegkundige en psychosociale zorgen verlenen aan patiënten met het oog op het behoud, de verbetering of het herstel van hun gezondheid, welzijn en autonomie. 

Wat zijn mijn voornaamste taken als verpleegkundige? 

De FOD Volksgezondheid schetst een portret van het beroep van verpleegkundige en herinnert aan de taken die bij wet zijn vastgelegd (Koninklijk Besluit van 18 juni 1990). Als verpleegkundige sta je in voor de volgende handelingen: 
  • het observeren, het herkennen en het vastleggen van de gezondheidsstatus, zowel op psychisch, fysiek als sociaal vlak; 
  • het omschrijven van verpleegproblemen; 
  • het bijdragen aan de medische diagnose door de arts en aan het uitvoeren van de voorgeschreven behandeling; 
  • het informeren en adviseren van de patiënten en hun familie; 
  • het voortdurend bijstaan, uitvoeren en helpen uitvoeren van handelingen, waardoor de verpleegkundige het behoud, de verbetering en het herstel van de gezondheid van gezonde en zieke personen en groepen beoogt; 
  • het verlenen van stervensbegeleiding en begeleiding bij de verwerking van het rouwproces; 
  • het zelfstandig kunnen treffen van urgente levensreddende maatregelen en het kunnen handelen in crisis- en rampensituaties; 
  • het analyseren van de kwaliteit van de zorg met als doelstelling de eigen beroepsuitoefening als verpleegkundige te verbeteren; 
  • de technisch-verpleegkundige verstrekkingen waarvoor geen medisch voorschrift nodig is, alsook deze waarvoor wel een medisch voorschrift nodig is; 
  • de handelingen die door een arts of door de tandarts kunnen worden toevertrouwd. 

De verschillende types zorg 

Je staat als verpleegkundige alleen of in samenwerking met de arts in voor een brede waaier aan zorghandelingen. Je werkt als verpleegkundige altijd nauw samen met de arts en neemt onder meer de parameters op van de patiënt (bloeddruk, temperatuur enz.) en houdt elke dag een medisch dossier bij, zodat de gezondheidstoestand kan worden opgevolgd.  Je mag als verpleegkundige ook bepaalde handelingen stellen zonder medisch voorschrift, meer bepaald in de volgende gevallen: 
  • Toezicht op het ademhalingsstelsel, cardiopulmonaire resuscitatie, zuurstoeftoediening, plaatsing van katheters, een intraveneuze perfusie of sondering; 
  • Wondverzorging, specifieke hygiënische zorgen, manipulatie van radioactieve producten en sterilisatie van materialen; 
  • In een ziekenhuisomgeving mag je als verpleegkundige ook instaan voor het beheer van chirurgische uitrusting en de voorbereiding van de patiënt op de anesthesie en de chirurgische ingreep. Tijdens een chirurgische ingreep mag je de assistentie verlenen aan de arts en continu toezicht houden op de patiënt; 
  • Je mag toestellen bedienen voor medische beeldvorming, therapieën met radioactieve materialen en stralingsapparatuur toepassen, lichaamsvochten analyseren of bepaalde post-operatieve zorg verstrekken. 
Andere handelingen vereisen een medisch voorschrift, zoals de afname van transfusiebloed, de collectie van secreties, de toediening van medicatie of vaccins, het aanbrengen van bepaalde verbanden en de toediening van parenterale voeding.  Je waakt als verpleegkundige ook over het comfort (hygiëne en voeding) van de patiënt en helpt met taken zoals de bereiding en verdeling van maaltijden of het opmaken van bedden. Je informeert en adviseert de patiënten en de personen in hun omgeving, bijvoorbeeld in geval van stervensbegeleiding en rouwverwerking. Tot slot ondersteun je als verpleegkundige ook sensibiliserings-, preventie- en opsporingsactiviteiten. 

Waar kan ik als verpleegkundige zoal aan de slag? 

Als verpleegkundige liggen heel wat mogelijkheden voor je open. De concrete invulling van de job hangt af van het type instelling en de afdeling waarbij je aan de slag gaat: 
  • In een ziekenhuis, dagkliniek of polikliniek 
  • Je mag als verpleegkundige bij verscheidene afdelingen werken, van chirurgie, interne geneeskunde of palliatieve zorgen tot geriatrie, pediatrie, oncologie, intensieve zorgen of spoed. 
  • In rusthuizen of woon-zorgcentra 
  • Bij bedrijven (arbeidsgeneeskunde) 
  • In psychiatrische ziekenhuizen 
  • In schoolinstellingen 
  • In opvangcentra voor daklozen 
  • Bij ngo’s of organisaties voor ontwikkelingssamenwerking (Artsen Zonder Grenzen, het Rode Kruis enz.) 
  • In centra voor gezinsplanning 
  • Als verpleegkundige aan huis 
  • In medische huizen 
Je werkt als verpleegkundige meestal in teamverband, hetzij volgens regelmatige werkuren, hetzij met dag- of nachtshiften. Als verpleegkundige verzorg je vaak ook permanenties in het weekend en op feestdagen. Je kunt als algemeen verpleegkundige werken, of je gaan specialiseren in een bepaald type pathologie (oncologie, geestelijke gezondheid enz.), een specifiek publiek (geriatrie, pediatrie enz.) of specifieke technieken (medische beeldvorming, chirurgie, anesthesie enz.).  Je kunt als werknemer aan de slag, of als zelfstandige. 

Reglementering en vereisten 

Om het beroep van verpleegkundige uit te mogen oefenen, moet je houder zijn van een visum, afgeleverd door de FOD Volksgezondheid, en van een RIZIV-nummer. Een gespecialiseerd verpleegkundige, hetzij door ervaring, hetzij door bijscholing, kan die specialisatie laten erkennen door de Gemeenschap.  De portaalsite van de FOD Volksgezondheid schetst het Belgisch wettelijk kader van het beroep..  De volgende aspecten zijn bij wet vastgelegd: 
  • De wettelijke basis voor de uitoefening van gezondheidszorgberoepen (meer bepaald hoofdstuk 4 van de wet van 10 mei 2015); 
  • De lijst met technische handelingen die een verpleegkundige mag stellen en handelingen die aan een verpleegkundige mogen worden toevertrouwd door een arts, naast de uitvoeringsmodaliteiten van die activiteiten en handelingen en de vereiste kwalificaties voor verpleegkundigen (KB van 18 juni 1990) + gecoördineerde versie van de bijlagen); 
  • De lijst met bijzondere beroepstitels en bijzondere beroepsbekwaamheden voor de beoefenaars van de verpleegkunde (KB van 27 september 2006). 
 
Over welke persoonlijke eigenschappen moet ik beschikken?
  • Je kunt je empathisch en dienstvaardig opstellen, en biedt graag een luisterend oor;
  • Je bent vlot in de omgang;
  • Je bent geduldig;
  • Je bent ruimdenkend en verdraagzaam;
  • Je kunt enige afstand nemen;
  • Je hebt zelfbeheersing;
  • Je werkt nauwgezet en nauwkeurig;
  • Je bent opmerkzaam;
  • Je stelt je flexibel op en past je moeiteloos aan;
  • Je deinst niet terug voor fysiek werk;
  • Je bent in goede gezondheid.

Opleiding

In België kun je twee onderwijstrajecten volgen om verpleegkundige te worden: je kunt een HBO5-opleiding Verpleegkunde (Graduaat) volgen (3 jaar) of een professionele bacheloropleiding Verpleegkunde volgen. De helft van de bacheloropleiding bestaat uit stage aan verschillende afdelingen. De duur van de opleiding is sinds het academiejaar 2016-2017 bij Europese richtlijn vastgelegd. 

Hoeveel kost een opleiding Verpleegkunde? 

Het jaarlijkse studiegeld voor de bacheloropleiding tot verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger bestaat uit twee gedeelten: het vast gedeelte en het variabel gedeelte per studiepunt.  

Het inschrijvingsgeld voor de bacheloropleiding aan een hogeschool bestaat uit het studiegeld en de administratieve kosten. Een voorbeeld: 

282.10 euro studietoelage + 13,50 euro x 60 studiepunten = € 1.091.10  

Normaal profiel:  
282,10 euro per jaar + 13,50 euro per studiepunt 

Bijna-beursstudent:  
282,10 euro per jaar + 4,90 euro per studiepunt 

Beursstudent:  
128,80 euro per jaar   

Carrièremogelijkheden

De verloning van de verpleegkundige is gewijzigd sinds de invoering van het IFIC-barema in 2018 in de privésector en in 2021 in de publieke sector. Verpleegkundigen uit de graduaatsopleiding en de bacheloropleiding worden sindsdien op gelijke voet verloond. 

Om als zelfstandig verpleegkundige aan huis te mogen werken, moet je houder zijn van een visum, een RIZIV-nummer en een ondernemingsnummer. Je moet je dus, net als elke andere zelfstandige, inschrijven bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen en een sociaal verzekeringsfonds. Je moet daarnaast een professionele bankrekening openen, ongeacht of je zelfstandige in hoofd- of bijberoep bent. 

Loopbaanevolutie en doorgroeimogelijkheden 

Naarmate je als verpleegkundige ervaring opdoet, kun je in de functie evolueren. Zo kun je als referentieverpleegkundige een specifieke vakkennis binnen een specifiek domein van de verpleegkunst naar voren schuiven (wondzorg, pijn en comfort, infuustherapie, diabetes, voeding, geriatrie, palliatieve zorgen, stagementor enz.). Je speelt als referentieverpleegkundige een centrale rol in de verbetering van de zorgkwaliteit en de overdracht van je expertise aan andere eerstelijnsmedewerkers. 

Je kunt ook hoofdverpleegkunde worden. Als hoofdverpleegkundige sta je in voor het dagelijkse leiding van de dienst en het personeel (verdeling van het werk, toezicht, begeleiding van het team), en voor de coördinatie binnen de eigen afdeling en de andere ziekenhuisdiensten. 

Je kunt je ook gaan specialiseren in uiteenlopende vakgebieden: 

  • Pediatrie en neonatalogie 
  • Interdisciplinair geriatrisch of psychogeriatrisch verpleegkundige 
  • Geestelijke gezondheid en psychiatrie 
  • Gemeenschapszorg 
  • Intensieve zorgen en dringende medische hulp 
  • Oncologie 
  • Perioperatieve zorg 
  • enz. 

Je bachelordiploma opent bovendien deuren naar verscheidene masteropleidingen: 

  • Verplegingswetenschappen 
  • Gezondheidswetenschappen 
  • Familiale en seksuologische wetenschappen 

Misschien volg je wel een Ma-na-ma of postgraduaat: 

  • Tropische geneeskunde 
  • Ziekenhuishygiëne 
  • Wondzorg 

Podcast (in het Frans)

Marion neemt ons een dag mee op sleeptouw in het ziekenhuis van Namen, waar ze verpleegkundige is op de afdeling intensieve zorg. 

 Marion neemt plaats achter onze microfoon en schetst een beeld van haar dag in het ziekenhuis. Als een rollercoaster voert haar job haar van stress en drukte naar de rust in kalme periodes. Het leven en de dood gaan hand in hand in het ziekenhuis. Terwijl de ene patiënt bewusteloos in bed ligt, smeedt de andere nieuwe banden. Hartverscheurende en soms controversiële keuzes worden er afgewisseld met verrassende en wondermooie verhalen. Ze heeft het ook over de evolutie in de ziekenhuissector, het vertrek van tal van medewerkers sinds de coronapandemie, maar ook hoe de crisis andere collega’s heeft gesterkt in hun jobkeuze. Ook Marion is voor geen geld van de wereld weg te slaan uit de zorgsector en beoefent haar job met trots, passie, menselijkheid en met beide voeten op de grond.  

Bekijk de video